As bolsas de plástico que se entregan nas tendas deixarán de ser gratuítas a partir do 1 de xaneiro do próximo ano, segundo o proxecto de Real Decreto que prepara o Ministerio de Agricultura e Pesca, Alimentación e Medio Ambiente e que pode consultarse na súa web.

 O departamento dirixido por Isabel García Tejerina quere adiantar a esa data a prohibición de que os comercios distribúan estas bolsas de forma gratuíta e incrementará o prezo nos comercios que xa cobran por elas co obxectivo de "reducir o impacto dos residuos xerados por estas bolsas no medio ambiente e en actividades económicas como o turismo". 

O Goberno adapta con este decreto unha directiva europea de 2015 que insta á redución do uso de bolsas de plástico "lixeiras" (é dicir, as de menos de 50 micras de espesor). A norma comunitaria di que estes envases producen altos niveis de lixo disperso. "Contaminan o medio ambiente e agravan a presenza de lixo nas masas de auga, unha ameaza para os ecosistemas acuáticos a nivel mundial", relata a directiva. 

Bruxelas establece que os Estados membro deberán adoptar, polo menos, unha das seguintes medidas: ou ben limitar o consumo anual a 90 bolsas por persoa ao comezar 2020 e a 40 bolsas desde 2026; ou ben garantir que non sexan gratuítas como moi tarde o 31 de decembro de 2018. Esta última medida é a que o Goberno quere implantar en xaneiro, un ano antes do prazo. 

A diferenza da directiva comunitaria, o ministerio amplía o ámbito do seu decreto a todas as bolsas de plástico "incluídas as superiores a 50 micras"  para evitar "un desprazamento da fabricación e consumo cara ás bolsas de maior espesor". No ano 2014 fabricáronse 4.670 toneladas destas bolsas máis recias, uns 158 millóns de unidades. O texto prohibe entregar gratuitamente bolsas ao consumidor tanto en tenda física como en entregas a domicilio. Deberase cobrar un mínimo de 5 céntimos e un máximo de 30. O prezo das bolsas lixeiras oscilará de 5 a 15 céntimos en función do seu espesor e do seu compostabilidad. 

Ademais se prohíbirá comercializar as bolsas "oxodegradables" que sexan lixeiras, é dicir, de espesor inferior a 50 micras. Son bolsas son de polietileno común, incorporan aditivos para descompoñerse rapidamente, pero estes químicos, á súa vez, impide a súa reciclaxe e a súa compostaxe. Se a bolsa oxodegradable superase as 50 micras, imponse un prezo "disuasorio" de 30 céntimos, o cobro máximo fixado polo decreto. Bolsas oxodegradables Prezo desde 2018 De menos de 50 micras * Prohibidas De 50 ou máis micras 30 céntimos Fonte: MAPAMA 

Unha. As bolsas de pouco espesor (no argot, 'moi lixeiras') serán gratis sempre que sexan necesarias por hixiene ou porque se usen para envasar alimentos a granel e previr o desperdicio alimentario. Estas bolsas teñen menos de 15 micras e supoñen un 23% das 62.500 toneladas de bolsas de plástico lixeiras (de menos de 50 micras) que se poñen anualmente no mercado. 

Si, a maioría das distribuidoras xa cobran dun céntimo a cinco céntimos. Pero o decreto do Goberno quere xeneralizalo a todas as tendas e elevar o prezo que actualmente se cobra por elas. Se un comercio non cobrase pola bolsa a partir de xaneiro, podería ser multado segundo o disposto na Lei de Residuos e na Lei Xeral para a Defensa dos Consumidores e Usuarios. 

A intención do decreto é claramente disuasoria para o cidadán. Os españois consomen de media unhas 133 bolsas de plástico de media cada ano. Delas apenas se recicla o 10%, pero o resto acaba en vertedoiros, incineradoras ou no mar. 

Se o consumo de bolsas fose similar ao de 2014 ?o último ano para os que hai datos? o gasto dos cidadáns en bolsas elevaríase a 788 millóns de euros ao ano. O Goberno espera que o sobrecusto imposto axude a reducir paulatinamente os consumos de bolsas por parte dos cidadáns. E para facilitarlle a reciclaxe das mesmas deberá marcarse na bolsa en que tipo de colector hai que introducilas, porque será diferente no caso de que a bolsa sexa ou non compostable.

Os Orzamentos Xerais do Estado asumirán os gastos que supoñerán as campañas de sensibilización ?obrigatorias polo menos no primeiro ano? que realice o ministerio e os gastos de xestión do Rexistro de Produtores de Produto. As autonomías e os concellos só asumirán o custo das campañas informativas que realicen. En todo caso, o decreto establece que as medidas non poderán incrementar o gasto público e que deberán realizarse "cos medios persoais e materiais existentes na Administración Xeral do Estado". 

Como non existe unha doutrina unificada - o seu uso nalgúns países como Finlandia e Dinamarca é pequeno por motivos culturais - cada país tomou as súas propias iniciativas para reducir os 100.000 millóns de bolsas de plástico que se consomen cada ano no espazo comunitario. Francia prohibiu en xuño do ano pasado a entrega de bolsas lixeiras non biodegradables e só permite xa bolsas de plástico con máis de 50 micras de grosor (que se reciclan mellor), as reutilizables e as fabricadas con derivados de millo ou a soia. Irlanda tomou medidas en 2002 que reduciu un 95% (de 328 a 18) o número de bolsas utilizadas por persoa. Reino Unido e Holanda introduciron impustos para gravar o seu uso. 

Os españois non son os europeos que utilizan máis bolsas de plástico. Segundo os últimos datos que manexa o ministerio, os españois utilizaron en 2014 unha media de 144 bolsas cada ano. Unha cifra que se sitúa por baixo da media comunitaria (198 bolsas), pero en todo caso por encima da cantidade que Bruxelas exponse como obxectivo, esas 90 bolsas por persoa e ano antes de acabar o ano 2019.